Xút (NaOH)

1. Xút vảy Natri hydroxit là gì?

Natri hydroxit hay sodium hydroxide có công thức hóa học là NaOH hay thường được gọi là xút hoặc xút ăn da là một hợp chất vô cơ của natri. Nó sẽ tạo thành dung dịch Bazơ mạnh khi hòa tan trong nước trong quá trình phản ứng sẽ tỏa ra nhiều nhiệt nên hết sức cẩn thận. Dung dịch NaOH có tính nhờn, làm bục vải, giấy và ăn mòn da. Nó được sử dụng nhiều trong các ngành công nghiệp như sản xuất giấy, sản xuất nhôm, dệt nhuộm, chế tạo xà phòng, tổng hợp nên chất tẩy rửa...

Natri hydroxit tồn tại ở dạng chất rắn có màu trắng viên, vảy hoặc hạt. Xút rất dễ hấp thụ khí CO2 trong không khí vì vậy nó thường được bảo quản ở trong bình có nắp kín.Nó phản ứng mãnh liệt với nước đồng thời tỏa gia một lượng nhiệt lớn. Đồng thời Xút cũng hòa tan trong các dung môi khác nhứ: etanol, metanol, ete.

2. Cấu trúc phân tử của Natri hydroxit

Natri hydroxit được tạo thành từ 1 nguyên tử Natri mang điện tích dương và nhóm hydroxy - OH mang điện tích âm. Chúng được nói với nhau qua liên kết ion. Đây là 1 liên kết không bền nên dung dịch NaOH rất dễ xảy ra phản ứng. 

3. Những tính chất lý hóa đặc trưng của Natri hydroxit 

3.1. Tính chất vật lý của xút vảy NaOH

Xút tinh khiết là chất rắn có màu trắng tồn tại dưới dạng viên, vảy hoặc hạt. Nó có tính hút ẩm rất cao, dễ chảy nước nên nó thường được bảo quản ở trong bao bì PPE kín, cách không khí tốt. 

3.2. Những tính chất hóa học của NaOH

Đặc biệt xút sẽ mất ổn định khi tiếp xúc với các chất không tương thích, hơi nước, không khí ẩm, hầu hết chúng phản ứng mạnh với kim loại. Xút có phản ứng với các loại chất khử, chất oxy hóa, acid kiềm và hơi nước. 

• NaOH phản ứng với các axit tạo thành muối và nước:

                                            NaOH + HCl -> NaCl + H₂O

• Phản ứng với các axit hữu cơ tạo thành muối tương ứng và thủy phân este.
• Xút còn phản ứng với kim loại mạnh tạo thành bazo mới và kim loại mới. 
• Phản ứng với muối tạo thành bazo mới và muối mới.

4. Điều chế/Sản xuất hóa chất xút NaOH ra sao?

Để điều chế, sản xuất hóa chất xút NaOH, người ta thường áp dụng các phương pháp như sau: 

• Phản ứng tổng thể để sản xuất xút và clo:

                                         2Na+ +  2H₂O + 2^e- → H₂ + NaOH

• Sản xuất bằng phản ứng điện phân dung dịch muối ăn trong bình điện phân có màng ngăn:

                                          NaCl +  2H₂O → 2NaOH + H₂ + Cl₂

5. Những ứng dụng quan trọng của Natri hydroxit

Xút - hóa chất sodium hydroxide là hóa chất rất quan trọng trong cuộc sống, nó được ứng dụng vào rất nhiều ngành nghề sản xuất như:

• Sản xuất xà phòng, chất tẩy, bột giặt.
• Sản xuất tơ nhân tạo: Hóa chất này có tác dụng phân hủy những sản phẩm phụ độc hại cụ thể như ligin.
• Ứng dụng trong công nghiệp sản xuất giấy, bột giấy… dùng để tẩy trắng.
• Sản xuất nhôm (làm sạch quặng nhôm trước khi sản xuất.
• Xút còn được dùng để xử lý nươc thải và là chất để diều chỉnh độ pH của nước trong môi trường chứa nhiều muối và axit.
• Nó còn được dùng để chế biết dầu mỏ và một số ngành công nghiệp khác.
• Các ứng dụng khác của NaOH: Dùng trong ngành chế biến thực phẩm như pha chế dung dịch rủa chai lọ hay thiết bị trong nhà máy bia, pha chế chất xử lý rau củ quả trước khi cho vào đóng thùng...

6. Những lưu ý khi sử dụng, bảo quản xút vảy NaOH

• Nếu thường xuyên hít phải xút sẽ dẫn đến nguy cơ tổn thương nghiêm trọng hệ hô hấp, tổn thương cho khí quản, phổi.
• Nếu để hóa chất xút vào da sẽ bị hiện tượng bỏng rát, nóng rất khó chịu, kèm theo nhớt da và sưng phù. Nó sẽ ăn mòn nếu trức tiếp nếu dính vào quần áo gây nên ố màu, mục vải...
• Nếu để hóa chất bắn vào mắt sẽ gây nên hiện tượng sưng phù, bỏng giác mác, nguy cơ hoại tử mắt là cực kĩ cao có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn.
• Do hóa chất này có tính hút ẩm rất cao và phản ứng mãnh liệt với nước nên lúc pha cần pha xút bằng nước lạnh